Erró og tekrukkurnar sjö

Á sýningunni má sjá í fyrsta sinn opinberlega  syrpu af sjö tekrukkum úr keramiki sem Erró skreytti að frumkvæði Stéphane Klein, listaverkakaupmanns og frumkvöðuls í  París. Þessir gripir eru tilkomumiklir að stærð og sýndir með nokkrum málverkum eftir Erró sem hann notaði sem fyrirmyndir. Bæði tekrukkurnar og málverkin eru gjöf listamannsins til Listasafns Reykjavíkur.

Sagan af tekrukkunum

Skömmu eftir árið 2000 fann Stéphane Klein tekrukku úr keramiki frá 17. öld hjá forngripasala, hún var ferköntuð og óvenjulega stór. Þessi krukka varð síðan upphafið að löngu samstarfi hans við nokkra samtímalistamenn, fyrst Robert Combas og Jan Voss og síðan við Hervé Télémaque og Erró frá 2007 til 2009. Í hvert skipti var viðfangsefnið að gera syrpu af keramikkrukkum og hver syrpa framleidd í tólf eintökum (8 almenn eintök + 4 eintök listamannsins), formin skyldu vera þau sömu og í hinni kínversku fyrirmynd og listamönnum var fengið það verkefni að sjá um skreytinguna. Hvert verkefni tók tvö ár.

Áfangar í framleiðsluferlinu

Módelgerð og val á litum: Í samráði við Stéphane Klein ákvað Erró að með verkinu ætlaði hann að hylla meistara númtímamálaralistar og teiknimynda í syrpu með sjö krukkum. Hann áætlaði að ganga út frá fyrirliggjandi myndum, sem sagt ljósmyndum af málverkasyrpu hans Art History (Listasaga, 1991-1992) og nokkrum “scape”-myndum, það er að segja “víðáttumyndunum” Comicscape (1972), Detailscape (1985) og Facescape (1992). Þessar myndir voru skannaðar og síðan fluttar yfir á stafrænt form. Þannig var unnt að velja parta úr þeim og þegar búið var að hagræða bútunum og velja ákjósanlega stærðarskala, þá voru myndirnar prentaðar á pappír. Síðan var hvert og eitt hinna sjö pappírsmódela sett beint á vinnslueintökin og þegar endanlegt samþykki lá fyrir voru búnar til frummyndir af krukkunum. Enn var mögulegt að gera einhverjar litabreytingar, ef með þyrfti, áður en byrjað var að framleiða seríuna.

Samsetning og skreyting krukkuskrokkanna: Öll tæknileg undirbúningsvinna var unnin í Frakklandi en framleiðsla og frágangur keramikgripanna fór fram í lítilli verksmiðju í Kína sem fann upp nýjar framleiðsluaðferðir í tilefni af þessu sérstaka verkefni. Þar eð krukkurnar voru bæði óvenjulegar að formi og stærð, var ekki hægt að notast við venjulegt leirkerahjól heldur þurfti handgera þær að öllu leyti. Afar mikla nákvæmni þurfti þannig að hliðar tekrukkunnar væru fullkomlega samhverfar til þess að draga úr hættunni á því að gripirnir brotnuðu í ofninum. Gera þurfti fjölmargar tilraunir enda brotnaði meira en helmingur gripanna. Þegar hvítir krukkuskrokkarnir komu úr ofninum, harðir en ennþá gljúpir, þá var hægt að taka til við  skreytingarnar. Fyrst voru krukkurnar brenndar við 800 gráðu hita, það nægði til þess að festa einlita fleti, síðan þurfti að brenna aftur á lægra hitastigi, í það skiptið voru myndirnar yfirfærðar með silkiþrykktækni (þrykking eða décalcomanie). Engin önnur tækni kom betur út í þessu sambandi en silkiþrykk, annað reyndist ekki vel í verkefninu, yfirborð og form gripanna voru flókin, myndirnar einnig fjölbreytilegar og kröfðust mikillar nákvæmni, litirnir margir. Myndin var fyrst prentuð á fína, gegnsæja filmu, litunum komið þar fyrir með silkiþrykksaðferðum. Síðan var hún lögð yfir krukkuna og vegna hitans drakk yfirborðið myndina í sig og filman hvarf. Nokkrar krukkur voru ekki alveg tilbúnar eftir brennsluna. Þá þurfti að halda áfram með pensli, yfirleitt snerist málið um að styrkja svartar línur og krukkurnar urðu örlítið upphleyptar á þeim stöðum, hægt er að finna finna fyrir því með fingrunum.

Áritun: Þegar búið var að skreyta allar tekrukkurnar, þá voru þær að endingu fluttar til Frakklands og Erró merkti hverja og eina á botninum með áritun sinni og framleiðsludagsetningu. 

Þessi sýning er haldin í Hafnarhúsi í tengslum við Hönnunarmars 2012, verkefni sem tengist Helsinki – Hönnunarhöfuðborg heimsins árið 2012.