Robert Smithson: Rýnt í landslag

Bandaríski listamaðurinn Robert Smithson (1938–1973) var frumkvöðull á sviði umhverfislistar eða Land Art sem fólgin er í órjúfanlegum tengslum listaverks og náttúru. Það var algjört grundvallaratriði í hans huga að listaverk væri ekki söluvara, heldur verk sem sprettur frá raunverulegum stað og er bundið landslagi þess, menningar- og efnahagssögu sterkum böndum.

Eitt þekktasta verk hans Spiral Jetty stendur á norðausturströnd Great Salt Lake í Utah í Bandaríkjunum og er eingöngu byggt úr náttúrulegum jarðefnum. Verkið sem myndar 460 m langan spíral dregur nafn sitt af forminu og var gert árið 1970. Ári síðar skapaði Smithson hið tvískipta verk Broken Circle/Spiral Hill (Brotinn hringur/Spíralhæð), en verkið varð til í sandnámu í nánd við Emmen í Hollandi. Þetta er jafnframt eina verkið eftir Smithson sem stendur í Evrópu en hann hafði í hyggju að gera leikna heimildarmynd um tilurð verksins af svipuðu tagi og hann gerði um Spiral Jetty.

Smithson entist ekki aldur til að ljúka við kvikmyndina. Það var ekki fyrr en fjörutíu árum síðar, árið 2011 að listakonunni Nancy Holt, ekkju Smithsons, tókst ásamt hollenska sýningarstjóranum Theo Tegalaers að ljúka við myndina og Breaking Ground varð að veruleika. Myndin fjallar fyrst og fremst um verkið Broken Circle/Spiral Hill og umhverfið sem það er sprottið úr, en einnig um listamanninn sjálfan sem gerði myndina að hluta til.

Kvikmyndir voru veigamikill partur af vinnu Smithsons en hann og eiginkona hans, Nancy Holt, gerðu nokkrar kvikmyndir saman, þar á meðal Swamp, Spiral Jetty og Mono Lake. Af þeim má ráða hversu veigamikill miðill kvikmyndin var fyrir umhverfislistaverk Smithsons.